Gazze’deki savaş sona yaklaşırken İsrail kendi içinde bir hesaplaşmaya sürükleniyor. Tel Aviv’de yüz binlerce kişi sokaklarda, hükümetin politikalarına karşı ayakta. Yargı sistemiyle yürütme arasındaki gerilim, istihbarat teşkilatının başı ile başbakanın çatışması ve sokaklara taşan protestolar… Tüm bunlar, İsrail’de bir iç savaşın yalnızca bir spekülasyon değil, gerçek bir ihtimal olarak tartışılmasına neden oluyor.
İsrail’in Bitmemiş Haritası: Sınırlar Belirsiz, Gerilim Kalıcı
İsrail’in coğrafi olarak netleşmemiş sınırları, yalnızca dış politikada değil, iç siyasette de kriz üretmeye devam ediyor. 1967’den bu yana Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs üzerindeki fiili kontrol, ülkenin geleceğini sürekli askıda tutan bir mesele haline geldi.
İsrail’de hâkim olan anlayış şu:
“Filistin devleti kurulana kadar İsrail’in sınırları tamamlanmaz.”
Bu yaklaşım, yayılmacı bir politika anlamına geliyor. Yerleşim birimleri genişliyor, askeri müdahaleler artıyor ve sınırlar fiilen sürekli değişiyor. Bu, içeride güvenlik söylemini güçlendirirken toplumsal kutuplaşmayı da derinleştiriyor.
Başbakan Benjamin Netanyahu, yolsuzluk suçlamaları ve düşen kamuoyu desteği nedeniyle siyasi olarak zayıflamış durumda. Bu zayıflığı tersine çevirmek için Gazze savaşını bir “kurtarıcı liderlik” hikâyesine dönüştürmeye çalışıyor.
Savaşı uzatmak, olağanüstü bir güvenlik ortamı yaratmak ve içerdeki muhalefeti susturmak onun iktidar stratejisinin temel taşı. Çünkü:
Savaş kazanılırsa, “İsrail’i koruyan lider” pozisyonuna yerleşecek.
Kaybedilirse, hem yargılanma hem de koalisyonun çöküşü kaçınılmaz olacak.
Netanyahu’nun yargı reformu planı, Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini azaltarak hükümete daha fazla denetim sağlamayı hedefliyor. Bu da kuvvetler ayrılığına doğrudan bir müdahale.
Eski Yüksek Mahkeme Başkanı Aharon Barak, Mart 2025’te şunları söyledi:
“İsrail iç savaşa çok yakın. Demokrasi için son kırmızı çizgiler de aşılmış olabilir.”
(Kaynak: Times of Israel)
Bu sözler, sokakta yankı buldu. On binlerce kişi yargı reformuna karşı protesto gösterileri düzenledi.
İç istihbarat servisi Shin Bet’in başkanı Ronen Bar, Netanyahu’nun protestocuları izlemesi yönündeki talebini reddetti. Sonrasında görevden alınmak istendi ancak Yüksek Mahkeme bu kararı geçici olarak durdurdu. Bar, 15 Haziran 2025’te istifa edeceğini açıkladı.
“Sadakatim anayasaya ve halka. Bir siyasiye değil.” – Ronen Bar
(Kaynak: AP News)
Yerine atanan David Zini, Başsavcı Gali Baharav-Miara tarafından “hukuka aykırı” olarak nitelendirildi. Bu, yürütme ile yargı ve istihbarat kurumları arasındaki krizi daha da derinleştirdi.
İsrail sokaklarında yalnızca siviller değil; akademisyenler, hukukçular, askerler ve pilotlar da hükümete karşı eylemlerde yer alıyor. 2025 anketlerine göre halkın %60’ı, iç savaş ihtimalini “gerçekçi” buluyor.
(Kaynak: [Haaretz, The Jerusalem Post])
“Her şey her şeyle bağlantılıdır – deliliğe son verelim, değerlere geri dönelim” sloganı, Tel Aviv’de binlerce kişinin ortak haykırışı oldu.
(Kaynak: JPost)
Netanyahu’nun hükümeti, 2018’den itibaren Katar’dan Hamas’a fon transferine onay vermiş. Amaç, Filistin içindeki ayrılığı derinleştirmekti. Ancak bu fonların, Hamas’ın silahlı kanadına gittiği iddiası, büyük tartışma başlattı.
Bu gelişme, Shin Bet içinde krizi tetikledi. Bar’ın direnişinde bu skandalın payı olduğu düşünülüyor.
(Kaynak: El País)
Savaşın uzaması, rehinelerin hâlâ kurtarılamamış olması, ekonomik çöküntü… Tüm bunlar kamuoyunda savaş yorgunluğu yarattı. Anketlere göre halkın %70’i savaşın bitmesini ve rehinelerin kurtarılmasını istiyor.
(Kaynak: WSJ)
İngiltere, Fransa ve Kanada gibi ülkeler artık İsrail’e doğrudan yaptırım uyguluyor. AB, ilişkileri gözden geçiriyor. Lahey’de savaş suçlarıyla ilgili girişimler artmış durumda. İsrail, tarihinde hiç olmadığı kadar yalnız.
(Kaynak: The Guardian)
Tanklar henüz sokakta değil ama kurumlar birbirine karşı pozisyon almış durumda. İsrail, bir iç savaş yaşamasa bile, derin bir kurumsal çöküşten geçiyor.
Netanyahu savaşı kazansa bile, İsrail’in demokrasisi bu süreçte ağır bir yara almış olacak.
İç savaşın adı konmamış hali, Tel Aviv’in göbeğinde yaşanıyor olabilir.
