Avrupa’nın karşı karşıya olduğu krizlerin boyutu her geçen gün daha da derinleşiyor. Ukrayna savaşı, Ortadoğu’daki istikrarsızlık ve Afrika’dan gelen göç dalgaları, kıtanın jeopolitik pozisyonunu sarsıyor. Bu karmaşık tabloda, Türkiye’nin rolü artık görmezden gelinemeyecek bir seviyeye ulaştı. Alman gazeteci Rainer Hermann’ın “Darum ist die Türkei für Europa unvermeidlich” (Bu yüzden Türkiye Avrupa için kaçınılmaz) başlıklı yazısı (Frankfurter Allgemeine) tam da bu gerçeği Avrupalı karar vericilerin önüne koyuyor.
Hermann’a göre Türkiye, sadece coğrafi konumu nedeniyle değil, aynı zamanda krizlerle baş etme kapasitesi, askeri gücü, enerji transferindeki stratejik rolü ve göç yönetimi konusundaki etkisiyle Avrupa’nın dış politikada vazgeçilmez bir ortağı hâline gelmiştir. Bu analiz, pek çok Avrupalı siyasetçiden daha rasyonel ve vizyoner bir bakış açısı sunmaktadır.
İkili Bağımlılık: Türkiye ve Avrupa
Türkiye ile Avrupa’nın ilişkileri artık tek yönlü bir çıkar ilişkisi olmaktan çıkmış, karşılıklı bağımlılığa dayalı karmaşık bir yapıya evrilmiştir. Avrupa’nın güvenliği, enerji arzı ve dış sınırlarının korunması gibi alanlarda Türkiye’nin katkısı belirleyici boyuttadır. Öte yandan, Türkiye’nin ekonomik gelişimi ve dış politikadaki etkinliği de Avrupa ile dengeli ilişkiler kurmasına bağlıdır.
Ancak günümüz konjonktüründe, Avrupa’nın Türkiye’ye olan ihtiyacı daha belirgindir. Ne Ukrayna’daki savaşın yönetimi, ne Ortadoğu’daki vahim sorunların ve istikrarsızlığın kontrol altına alınması, ne de Afrika’dan gelen göç dalgalarının durdurulması Türkiye’siz mümkün görünmemektedir. Bu bağlamda Hermann’ın vurguladığı gibi, Avrupa’nın Türkiye ile ilişkilerini yeniden tanımlaması artık bir tercih değil, zorunluluktur.
Yeni Bir Başlangıç Mümkün mü?
Taraflar arasında yaşanan güvensizlik, tarihsel yükler ve politik çıkar çatışmaları ilişkilerin önündeki en büyük engellerdir. Ancak mevcut krizler aynı zamanda yeni fırsatların da habercisidir. Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, vize serbestisi gibi yapısal adımlar, bu yeni işbirliğinin temel taşlarını oluşturabilir.
Sonuç: Rasyonel ve Vizyoner Yaklaşımın Zamanı
Rainer Hermann’ın analizinde yatan temel mesaj nettir: Türkiye olmadan Avrupa’nın büyük sorunlara çözüm bulması mümkün değildir. Avrupa’nın istikrarı, ancak Türkiye ile kuracağı güçlü ve eşitlikçi bir ilişki sayesinde korunabilir. Artık Avrupa için ideolojik önyargılardan sıyrılıp, rasyonel ve stratejik akılla hareket etmenin zamanıdır.
Aksi halde Türkiye mevcut dinamizmi ve uluslararası arenada yakalamış olduğu güçlü rüzgarla kendi yolunu belirleyecektir ve kaybeden yine Avrupa olacaktır.
Nitekim ideolojik yaklaşımlarla VW gibi dev şirketlerin Türkiye yatırımlarından vaz geçmelerinin hemen akabinde Çin o boşluğu gidermiş hatta iki dev otomobil şirketi ile karşılık vermiştir.
Burada zamanın ruhunu Çin iyi okuyarak Türkiye’nin jeopolitik değerini daha iyi anlamıştır.
Özetle Avrupa’nın Türkiye ile ilişkileri yukarda belirtilen şekilde düzeltmesi içinde bulunduğu sorunlar sarmalının düzelmesine büyük katkı sağlayacaktır.
