Somali'den 1991 yılında tek taraflı olarak ayrıldığını ilan eden ancak bugüne kadar hiçbir ülke tarafından tanınmayan Somaliland, İsrail tarafından "bağımsız bir devlet" olarak tanındı. Bu adımla İsrail, Somaliland'ı tanıyan ilk ve tek ülke oldu.
Karar, başta Somali olmak üzere bölge ülkelerinde ve uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırırken, Türkiye'den jet hızında ve çok sert bir açıklama geldi.
İsrail Başbakanlık Basın Ofisi tarafından yapılan yazılı açıklamada, Başbakan Binyamin Netanyahu, Dışişleri Bakanı Gideon Saar ve Somaliland'ın sözde Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahi arasında karşılıklı "tanıma belgesinin" imzalandığı duyuruldu.
Açıklamada ayrıca Netanyahu ile Abdullahi'nin çevrim içi görüşme sırasında belgeyi imzaladıkları anlara ait görüntülere de yer verildi. Netanyahu, bu kararın ardından Abdullahi'yi resmî ziyaret için İsrail'e davet ettiğini açıkladı.
Abraham Anlaşmaları Detayı
Netanyahu, Somaliland'ın İsrail ile ilişkileri normalleştirmeyi amaçlayan Abraham Anlaşmaları'na katılma talebini, ABD Başkanı Donald Trump ile ay sonunda yapması planlanan görüşmede gündeme getireceğini söyledi.
Bu açıklama, İsrail'in sadece diplomatik bir tanıma değil, Somaliland üzerinden Afrika Boynuzu'nda uzun vadeli bir siyasi ve jeopolitik plan yürüttüğü yorumlarını da beraberinde getirdi.
İsrail'in kararı sonrası Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, yazılı bir açıklama yaparak karara sert sözlerle tepki gösterdi.
Keçeli açıklamasında, İsrail'in Somaliland'ı tanıma kararının, Netanyahu hükümetinin uluslararası hukuku hiçe sayan ve küresel istikrarsızlığı derinleştiren adımlarının yeni bir örneği olduğunu vurguladı.
Dışişleri Sözcüsü Keçeli açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
"İsrail'in, Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıdığı yönündeki açıklaması, Somali'nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşımaktadır. Yayılmacı politikalarını sürdüren ve Filistin Devleti'nin tanınmasını engellemek için her türlü girişimde bulunan İsrail'in bu adımı, bölgesel barışı tehdit etmektedir."
"Türkiye Somali Halkının Yanındadır"
Açıklamada, Somali Federal Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne vurgu yapılırken, Somali'nin geleceğine dair kararların yalnızca Somalililerin iradesiyle alınabileceği ifade edildi.
"Afrika Boynuzu'nda barış ve istikrara büyük önem veren Türkiye, Somali'nin toprak bütünlüğünü kararlılıkla desteklemekte ve Somali halkının yanında durmayı sürdürecektir."
Somaliland, 1991 yılında Somali'den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etti. Ancak bugüne kadar hiçbir ülke ve hiçbir uluslararası kuruluş tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmadı.
Somali yönetimi ise Somaliland'ı ülkenin ayrılmaz bir parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetimi tarafından yapılabileceğini savunuyor.
Etiyopya-Somaliland Krizi Ve Türkiye'nin Rolü
1 Ocak 2024'te Somaliland ile Etiyopya arasında imzalanan mutabakat zaptı, bölgede tansiyonu zirveye taşıdı. Etiyopya'nın denize erişim karşılığında Somaliland'ı tanımaya hazırlanması, Somali yönetiminin sert tepkisine yol açtı.
Arap Birliği, Afrika Birliği ve bölge ülkelerinin girişimleri sonuçsuz kalırken, Türkiye'nin arabuluculuğunda yürütülen Ankara Süreci devreye girdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde 11 Aralık'ta Ankara'da yapılan kritik zirvede, Somali'nin toprak bütünlüğü teyit edilirken, Etiyopya'nın denize erişim taleplerinin karşılıklı kazanç temelinde ele alınması konusunda mutabakata varılmıştı.
Uzmanlar, İsrail'in Somaliland'ı tanıma kararının yalnızca Somali'yi değil, Afrika Boynuzu'nun tamamını etkileyebilecek yeni bir diplomatik ve güvenlik krizinin fitilini ateşleyebileceği görüşünde birleşiyor.
Türkiye'nin net duruşu ve Somali'ye verdiği güçlü destek ise, bölgede dengeleyici bir rol üstlenmeye devam edeceğinin açık göstergesi olarak değerlendiriliyor.